काठमाडौं। आइतवार, अप्रिल १७ को रात, रसियाले एकैसाथ युक्रेनमा लगभग ३०० सैन्य अड्डामा रकेट र आर्टिलरी फायरले आक्रमण गर्यो। यसमा खार्किभ, जोपोरिया र डोनेट्स्कका क्षेत्रहरू समावेश थिए। रुसले युक्रेनी सेनालाई तुरुन्तै हतियार त्याग्न आग्रह गरेको छ।
सोमबार युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले युद्धको दोस्रो चरण सुरु भएको र अन्त्यसम्म लड्ने बताएका छन्। अमेरिकी र युक्रेनी अधिकारीहरूले पुटिनले मे ९ सम्ममा विजयको घोषणा गर्न चाहेको विश्वास गर्छन्, त्यसैले युक्रेनी शहरहरू र नागरिकहरूमा रूसी आक्रमणहरू आगामी १९ दिनहरूमा बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ।
यसको सम्बन्ध दोस्रो विश्वयुद्धसँग जोडिएको छ। हिटलरको नाजी सेनाले विनाश जारी राखेको थियो। बाध्यतामा अमेरिका, बेलायत र सोभियत संघ मिलेर नाजी सेनालाई घुँडा टेक्न बाध्य पारे। पराजयले घेरिएको हिटलरले ३० अप्रिल १९४५ मा आत्महत्या गरे । एक हप्ता पछि, अर्थात् मे ८ मा, जर्मनीले सोभियत सेनासमक्ष आत्मसमर्पण गर्यो।
जर्मन सेनाले आत्मसमर्पण गरिरहेको बेला जर्मनीमा मे ८ थियो तर रुसमा मे ९ तारिख सुरु भइसकेको थियो । २२ जुन १९४५ मा जोसेफ स्टालिनले ९ मे लाई विजय दिवसको रूपमा मनाउने घोषणा गरे। यसपछि मे ९ मा मस्कोको रेड स्क्वायरमा विजय दिवस परेड सुरु भयो त्यसैले मे ९ को दिन रुसका लागि निकै विशेष छ ।
जेरुसेलम इन्स्टिच्युट फर सेक्युरिटी एण्ड स्ट्राटेजी का विश्लेषक अलेक्ज्याण्डर ग्रीनबर्गले भने ‘पुटिनको प्रतीकात्मक मिति र इतिहासप्रति गहिरो लगाव छ। त्यसैले उनीहरूले मे ९ अघि विजयको केही तस्वीर हेर्न चाहेको हुनुपर्छ ।
मस्कोस्थित थिंक ट्याङ्क द काउन्सिल फर फरेन एण्ड डिफेन्स पोलिसीका सर्गेई कारागानोभ भन्छन् ‘यदि रसियाले यो युद्ध हार्यो भने, यो धेरै महँगो हुनेछ, त्यसैले यसलाई जित जस्तो केहि चाहिन्छ।’
२४ फेब्रुअरीमा रूसले युक्रेनमाथि आक्रमण सुरु गरेपछि रूसी सेना राजधानी किभतर्फ बढेको थियो । पुटिनले आफ्नो उद्देश्य युक्रेनलाई निशस्त्रीकरण र असैनिकीकरण गर्नु थियो। कीभ शहरबाट करिब १० माइल टाढा उनीहरूले युक्रेनबाट उचित जवाफ पाए। धेरै दिनको प्रयासपछि पनि रुसको प्लान-ए असफल भयो ।
त्यसपछि रुसले आफ्नो प्लान-बी सक्रिय गर्यो। गत हप्ता भ्लादिमिर पुटिनले एक भाषणमा आफ्नो बदलिएको उद्देश्यको झलक दिए। पुटिनले भने- रुससँग अटुट सम्बन्ध महसुस गर्ने डोनबासमा बस्ने मानिसहरूलाई सहयोग गर्ने हाम्रो उद्देश्य हो।
युक्रेनका मिलिटरी इन्टेलिजेन्स प्रमुखले रुसले युक्रेनलाई युद्धमा पूर्ण रूपमा हराउन नसक्ने भन्दै विभाजनको षड्यन्त्र गर्न सक्ने दाबी गरेका छन् । रुसी सुरक्षा बलहरू उत्तरतर्फ कीभबाट अर्कोतर्फ सरेको देखिन्छ तर तिनीहरू दक्षिणपूर्वी सहर मारिउपोलबाट पछि हटिरहेका छैनन्।
यो किनभने यस क्षेत्रले क्रिमियालाई युक्रेनको बाँकी भागसँग जोड्छ।सन् २०१४ मा रुसले क्रिमियालाई गाभेको थियो । त्यसैले यदि मारिउपोल कब्जा भयो भने, मस्कोको पूर्वी युक्रेनको ठूलो क्षेत्रमा नियन्त्रण हुनेछ।
रुसी सेनाले अब आफ्नो पूर्ण ध्यान डोनबास क्षेत्रमा केन्द्रित गरेको छ । अबको १९ दिनमा उसले युक्रेनको कम्तिमा पूर्वी भाग कब्जा गरेर विजयको घोषणा गर्न सक्छ। पुटिनले युद्ध चाँडै अन्त्य गर्न केही रणनीति पनि अपनाएका छन् ।
पुटिनले अब युक्रेनको युद्धको कमाण्ड जनरल अलेक्ज्याण्डर ड्भोर्निकोभलाई सुम्पेका छन्। चेचन्यामा भएको दोस्रो युद्ध र सिरियाको युद्धमा उनले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए । उनी मानिसहरूमाथि अत्याचार र क्रूरताका लागि कुख्यात छन्।
२०१६ मा पुटिनले जनरल ड्भोर्निकोभलाई हिरो अफ रसिया पदकबाट सम्मानित गरेका थिए। यो रूसको सबैभन्दा ठूलो सैन्य पुरस्कार मध्ये एक हो। उनले मानवअधिकारको वास्ता नगरी युद्धलाई प्रारम्भिक अन्त्यमा ल्याउन सक्ने विज्ञहरू विश्वास गर्छन्।
रूसी सेनाले आइतवार एक ठूलो स्टिल प्लान्टलाई नष्ट गर्यो जो दक्षिणी युक्रेनी शहर मारिउपोलमा प्रतिरोधको अन्तिम साइट थियो। छ हप्तादेखि रुसी सेनाको घेराबन्दीमा रहेको मारिउपोलको कब्जाले युक्रेनको पूर्वी भागमा व्यापक आक्रमण गर्ने रुसको योजनालाई सहयोग गर्नेछ। शनिबार पनि रुसी सेनाले कीभ, पश्चिमी युक्रेन र छेउछाउका क्षेत्रमा आक्रमणलाई तीव्र पारेको छ
अन्तर्राष्ट्रिय मामिलाका विज्ञ शमूएल रमानीले ट्विटरमा रुसी जहाज मोस्कभाको विनाशका कारण रुसमा ‘विशेष सैन्य अपरेशन’ लाई औपचारिक रुपमा युक्रेनविरुद्ध युद्धको दर्जा दिन माग भएको बताएका छन्।
यदि रुसले यो बाटो अपनायो भने यस युद्धमा थप सैनिक भर्ती गर्नेदेखि आफ्ना सहयोगीहरूको सहयोग लिने विकल्पहरू खुल्न सक्छन् । यद्यपि यस विषयमा रुसबाट आधिकारिक धारणा आएको छैन।
प्रतिक्रिया